Vangelis Papathanasiou and his music for the NASA mission

Υπάρχει ένα μουσικό έργο το οποίο έχει χαραχτεί στη μνήμη όσων έτυχε να βρεθούν  στις στήλες του Ολυμπίου Διός στις 28 Ιουνίου του 2001 και να παρακολουθήσουν την συναυλία του. Το μουσικό έργο τιτλοφορούνταν «Μυθωδία» και συνθέτης του ήταν ο παγκοσμίου φήμης ‘Ελληνας, Βαγγέλη Παπαθανασίου. Το υπερθέαμα αυτό  απαρτίζονταν από διακεκριμένους μουσικούς της Εθνικής Λυρικής Σκηνής αλλά και από την Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου. Αυτή η οπτικοακουστική εμπειρία πλαισιώνονταν  από φαντασμαγορικά εφέ που εναλλάσσονταν μοναδικά και με απόλυτη συνοχή δίνοντας έναν αέρα βγαλμένο από την αρχαία Ελλάδα. Η «Μυθωδία» είχε σκοπό να ακολουθήσει την αποστολή του ρομποτικού διαστημικού σκάφους «2001 Mars Odyssey» που ήδη βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τον Άρη .

     Μετά το τέλος της άρχισαν να λαμβάνουν χώρα διάφορες συνωμοσίες(;) που προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τον σκοπό που εξυπηρετούσε η «Μυθωδία» και πως αυτός ο σκοπός αποσιωπήθηκε από τα μέσα και από την ίδια την Nasa. Από την προσπάθεια καταγραφής των στίχων που τραγουδούσαν οι δύο σοπράνο και η χορωδία (ο ίδιος ο Παπαθανασίου αρνήθηκε το γεγονός ύπαρξης στίχων) μέχρι τα σενάρια που παρουσίαζαν την συναυλία σαν  μια δέηση προς τον Δία και τους Θεούς ώστε η αποστολή της Nasa να είναι ευμενής αλλά ακόμα και ως μια μορφή επικοινωνίας με εξωγήινους πολιτισμούς! Στο παρόν κείμενο δεν έχουμε σκοπό να αποδείξουμε τι πραγματικά ισχύει σχετικά με όλες αυτές τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί αλλά να επισημάνουμε την σημασία που είχε αυτή η συναυλία για την προώθηση της σύγχρονης Ελληνικής μουσικής και την σπουδαιότητα αυτού του μεγάλου συνθέτη, διεθνούς φήμης, που παράγει πολιτισμό εδώ και κάμποσες δεκαετίες.

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γεννήθηκε στον Βόλο στις 29 Μαρτίου 1943 όπου και ξεκίνησε τη μουσική του πορεία. Το μοναδικό του ταλέντο είχε πολλές καλλιτεχνικές κλίσεις που τον ώθησαν να σπουδάσει μεταξύ άλλων κλασσική μουσική, ζωγραφική αλλά και κινηματογράφο! Στο εξωτερικό έγινε γνωστός με το μικρό του όνομα και όχι με το επώνυμο όπως συνηθίζεται. Και έτσι λοιπόν όλοι αναφώνησαν Vangelis..

Ο Vangelis του Όσκαρ καλύτερης μουσικής για την ταινία «Chariots of fire» του Hugh Hudson, της μνημειώδους ταινίας «blade runner» του Ridley Scott με πρωταγωνιστή τον  Harrison Ford! Ο Vangelis του «Bitter moon» σε σκηνοθεσία Polanski, του «Alexander» του Oliver Stone μέχρι του πρόσφατου «El Greco» του Γιάννη Σμαραγδή.

Πολλά χρόνια πίσω την δεκαετία του ‘60 υπήρξε μέλος του θρυλικού Αθηναϊκού συγκροτήματος Forminx. Οι Forminx ήταν πολύ μπροστά για την εποχή τους και απέκτησαν γρήγορα την αναγνώριση που τους άξιζε. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο που μάνατζερ τους αλλά και στιχουργός της μπάντας υπήρξε ο πάντα οξυδερκής και καινοτόμος (τουλάχιστον για τα Ελληνικά δεδομένα) Νίκος Μαστοράκης. Να σημειώσουμε εδώ ότι και ο σκηνοθέτης Θόδωρος Αγγελόπουλος προσπάθησε να γυρίσει μια ταινία με τίτλο «FORMINX STORY» αλλά η παραγωγή δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Μετέπειτα ιδρύει τους Aphrodite’s child με συνοδοιπόρο τον Ντέμη Ρούσσο και δημιουργούν το άλμπουμ «666» που άνοιξε τον δρόμο για την διεθνή αναγνώριση αφού το single «rain and tears» κατάφερε να σκαρφαλώσει στην κορυφή των γαλλικών charts. Μία από τις ιστορίες που ακούγεται ακόμη και σήμερα αναφέρει πως όταν βρίσκονταν κάποτε στην Γαλλία το κλάμπ στο οποίο έπαιζαν είχε περισσότερο κόσμο από το διπλανό όπου εμφανίζονταν οι Pink Floyd!

 Το 1979 δισκογραφεί τις «Ωδές» σε συνεργασία με την Ειρήνη Παππά. Τον δίσκο ανοίγει η διασκευή στο παραδοσιακό δημοτικό «σαράντα παλικάρια και κλείνει με τον «Μενούση» και είναι σίγουρο ότι κάποια από αυτά γοήτευσαν τον Λόρδο Μπάιρον και τον προέτρεψαν να αγωνιστεί στο ίδιο πλευρό με τους Έλληνες εκείνη την ηρωική περίοδο. Λίγο αργότερα συνεργάζεται πάλι με την Παππά στο άλμπουμ «ραψωδίες» αυτή την φορά διασκευάζοντας ύμνους και προσευχές από την χριστιανική παράδοση. Παράλληλα συνεργάζεται σε 4 άλμπουμ με τον Jon Anderson του Βρετανικού progressive rock group, Yes. Επίσης υπήρξε μουσικός συνθέτης των ντοκιμαντέρ του μεγάλου εξερευνητή της θάλασσας Ζακ-Υβ Κουστώ. Η μουσική του είχε ένα μαγικό τρόπο να «ταξιδεύει» με τους ήχους της τον θεατή, στους ωκεανούς που εξερευνούσε ο Κουστώ. Το 1997 απέδειξε την ικανότητα του και ως σκηνοθέτης καθώς σχεδίασε τη τελετή έναρξης του 6ου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου στο Παναθηναϊκό γήπεδο της Αθήνας και το 2004 η Ισπανία αναγνώρισε την αξία του πινέλου του στην έκθεση ζωγραφικής «Valencia biennial»

H ζωή αυτού του μεγάλου συνθέτη περιέχει βραβεύσεις, διακρίσεις και αναγνώριση που λίγοι Έλληνες μουσικοί έχουν καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια. Βοήθησε στην ανάπτυξη αυτού που ονομάζουμε ηλεκτρονική μουσική μπολιάζοντάς την με τα δικά του ιδιαίτερα στοιχεία που άλλοτε είναι jazz, άλλοτε  progressive, ambient, jazz, pop, rock και κάποτε καταλήγουν σε μια αιθέρια ορχηστρική πανδαισία ήχων και δονήσεων που ακούγεται τόσο ιδιαίτερη και άλλο τόσο μοναδική. Το 1992 παρασημοφορήθηκε με το μετάλλιο του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων.

 Ο Εβδομήντα Ενός ετών πλέον Vangelis με το αδιάκοπο πάθος του για  δημιουργία  έχει αφήσει ήδη έργα καταδικασμένα να αντέξουν στον χρόνο αλλά ταυτόχρονα να υπερβούν τα όρια του χώρου στον οποίο γεννήθηκαν γιατί η μουσική του επιδρά στο συναίσθημα, οξύνει το ένστικτο και τις αισθήσεις σε κάθε άνθρωπο, κάθε χώρας και κάθε γωνιάς του πλανήτη.